Taalveranderingen: de sporen van corona in ons taalgebruik 

Een Coronawoordenboek, discussie over de term ‘intelligente lockdown’ -kan een lockdown wel intelligent zijn?-, en een toename van online communicatie. De coronapandemie heeft zijn sporen nagelaten in de Nederlandse taal. Volgens taalwetenschapper Sterre Leufkens is het realistisch dat we in de komende decennia (of zelfs eeuwen) taalveranderingen gaan zien doordat we in de coronacrisis taal anders zijn gaan gebruiken (Universiteit Utrecht, 2020). De tijd zal het leren, maar wij zijn al nieuwsgierig en vroegen aan onze goede zakenrelatie Bert welke veranderingen hij (al) heeft waargenomen. 

De weekplanning van Bert voor en tijdens de coronacrisis is als het verschil tussen dag en nacht. Voor de crisis zat Bert twee tot drie dagen per week in het buitenland. Als international sales manager is hij verantwoordelijk voor het aanknopen en onderhouden van contacten door heel Europa. Zijn agenda stond vol met vluchtschema’s, vergaderingen, telefoongesprekken, beurzen en diners. Fysiek contact was leidend. Met de komst van COVID-19 veranderde dit dynamische schema in een lange lijst van online meetings. 

Een verandering die Bert opmerkte tijdens online meetings is dat men sneller tot de kern komt, ze zijn efficiënter. Dit gaat wel ten koste van de opbouw van de relatie. Tijdens een zakendiner praat je naast zakelijke onderwerpen over meer persoonlijke onderwerpen, zoals iemands interesses. Juist die gesprekken zijn van grote waarde voor de relatie. Dit ‘relationele’ deel is cruciaal voor een goede zakenrelatie, maar raakte in het slop door de online meetings. Bovendien gaat veel non-verbale communicatie via het scherm verloren; terwijl lichaamstaal soms meer zegt dan woorden.  

Een andere verandering, of liever een uitdaging, is het omgaan met verschillende internationale perspectieven op de coronacrisis. Het Nederlandse beeld van de (ernst van) de coronacrisis kan verschillen van het beeld in Zweden, Rusland of Italië. Je communiceert vanuit je eigen referentiekader, maar jouw gedachtegoed sluit misschien niet aan bij de denkwijze en verwachtingen van je relatie. Zeker nu de reismogelijkheden weer toenemen kan dit leiden tot verwarring en onbegrip. 

Inmiddels is Bert gevaccineerd en onderneemt hij weer zakelijke reizen. Maar Bert verwacht niet dat hij, en de maatschappij als geheel, teruggaat naar de werksituatie van voor COVID-19. ‘Hybride werken’ zal de nieuwe standaard worden: we zijn 2-3 dagen per week op kantoor of onderweg, en werken de andere dagen vanuit huis. 

Hoe deze afwisseling tussen online en offline communicatie op de langere termijn in ons taalgebruik manifesteert is nog gissen. Dat is een mooi gespreksonderwerp voor bij de ‘Zoomborrel’.