Nanne Epema is trainingsadviseur bij Ziggurat Taaltrainingen. In deze blog legt hij uit wat het ERK is en waar het nuttig voor is.

ERK is de Nederlandse afkorting voor Europees Referentiekader. Taaltrainers gebruiken het ERK om gemakkelijk te kunnen weergeven tot welk niveau iemand een taal heeft geleerd. Het ERK onderscheidt 6 taalcompententieniveaus van beginner tot near-native:

In de afbeelding hierboven staat weergegeven dat elk niveau een stapje hoger is dan de vorige: je begint met leren bij het eerste niveau, A1, en gaat gaandeweg op weg omhoog. Elk niveau is een stapje hoger dan het vorige. Je kunt het zien als een trap: iedereen moet bij de onderste tree beginnen om uiteindelijk bovenaan te komen.

Helemaal links begint het ERK met twee A-niveaus. Dit zijn beginnersniveaus: op A1 ben je vooral veel bezig met woorden en zinnen uit het hoofd leren, terwijl je op A2 al zelf bezig bent goed lopende zinnen te bouwen en gesprekken te voeren. Als je op de B-niveaus zit ben je “onafhankelijk gebruiker”. Dit betekent dat je je goed zou kunnen redden in een land of situatie waarin je niet kunt steunen op je moedertaal of op behulpzame vrienden of een tolk. Het verschil tussen B1 en B2 zit hem grotendeels in de mate van flexibiliteit: op niveau B1 kan het nog gebeuren dat je er niet meer uit komt, dat je vast komt te zitten. Op niveau B2 gebeurt dit niet meer. Bijna iedereen die een taal voor haar of zijn carrière leert, stopt op niveau B2 met leren. Op niveau B2 ben je “vloeiend”. De C-niveaus zijn academische niveaus, met het soort taalgebruik dat je nodig hebt als je bijzonder precies, genuanceerd, wetenschappelijk of kunstzinnig met de taal bezig moet. Op het hoogste niveau, C2, is het niet meer goed merkbaar dat de taal die je leert niet je moedertaal is. Taaltrainers die niet zelf moedertaalspreker zijn, spreken de taal op niveau C2.

In heel Europa wordt het ERK gebruikt om aan te geven hoe goed mensen hun talen spreken. Als je je kennis van een vreemde taal op je cv zet, doe je dat waarschijnlijk met een ERK-afkorting erbij, zoals B1 of C2. De niveau-aanduidingen van het ERK betekenen in alle landen en contexten hetzelfde. Hiermee is het ERK internationaal bruikbaar en ondubbelzinnig en kunnen je talige competenties in het buitenland gemakkelijk worden begrepen en erkend.

Niet iedereen die een taaltraining volgt weet zelf al een ERK-niveau dat zij of hij graag wil halen, maar bij een intakegesprek heeft iedereen wel een startniveau. Dat startniveau is niet altijd A1. Als je bijvoorbeeld op de middelbare school wel eens Duits hebt gehad, is de kans groot dat je niveau A2 al behaald hebt. Dat is destijds waarschijnlijk niet gemeten en ook niet aan je verteld. Daarom meet ik het startniveau tijdens het intakegesprek altijd zelf even.

Een paar maanden geleden heb ik intakegesprekken gehouden voor taaltrainingen Engels bij een bedrijf in Groningen. Aan de hand van het ERK heb ik de doelen en wensen van de cursisten vastgesteld om ze een zo nuttig mogelijke taaltraining Engels aan te kunnen bieden. Sprekend en met een internationaal gebruikt programma heb ik hun toenmalige taalniveau gemeten en zo hun beoogde niveauverbetering voor tijdens de taalcursus Engels vastgesteld. Die cursus is vorige week afgerond. Onze taaltrainer heeft op de laatste les een eindmeting volgens het ERK uitgevoerd om vast te stellen of hun leerdoelen behaald waren. Dat was zo, en dat nieuwe niveau mogen de cursisten nu in hun cv zetten.